BU BAŞIMA GELEN MOBBING Mİ?
Bu yazı Jean Louis Osvath (iş müfettişi), Marie Pezé (“çalışma acısı” terimini tıbben dolaşıma sokan öncü psikologlardan) ve Michael Prieux’nün (iş müfettişi) hazırladığı “Manevi Taciz: Yönetim Tarzındaki İhlal Üzerine” başlıklı sunumdan alınmıştır. İşyerinde karşılaşabileceğiniz farklı durumların mobbing (ya da manevi taciz) olarak adlandırılıp adlandırılamayacağına dair verilen örnekler üzerinden bir değerlendirme bulacaksınız. Buraya küçük bir parçasını aldığımız bu sunum, Fransa’da yapılan çalışma acısı ve mobbing konulu araştırmalardan ortaya çıkan veriler doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.
Mobbingin Yok Sayma Teknikleri
Bir süredir kötü çalıştığınız söyleniyor; yaptığınız işler, yetkileriniz elinizden alınıyor… Artık toplantılarla ilgili mailler almıyorsunuz, işleriniz başkalarına verilmek için sizden alınıyor, size iş verilmiyor…
- Normalde iletilmesi gereken notların, e-postaların, dosyaların artık çalışana iletilmemesi; iş vermemeye ve bilgiden mahrum bırakmaya dayanan yok sayma stratejisi.
- Çalışanın sorumluluklarının daha az deneyimli bir stajyere verilmesi.
- Kişinin gündelik görevlerinden uzaklaştırılması.
- Çalışanın başkalarının gözünde basit bir uygulayıcıya indirgenip yaptığı işin başkasına mal edilmesi.
Mobbingde Saldırı Teknikleri
- Çalışanın işlerinin elinden alınmasının dışında aleyhinde “suçlayıcı, küçümseyici ve dışlayıcı” ifadeler kullanılması.
- Çalışmanın titizlikle denetlenmesi, küçük işler için sıklıkla rapor sunulmasının istenmesi.
- Mesleki yetersizliği kanıtlamak için yerine getirilmesi imkânsız görevler, bu görevler için verilen kısa süreler.
Mobbingde İlişkisel Teknikler
- Çalışanın kendi ekibindeki otoritesini itibarsızlaştırmak için altında çalışanların önünde küçük düşürücü sözler söylenmesi.
- Unvanın düşürülmesi ve yükselmek için atılan herhangi bir adımın başarısız olmasının sağlanması.
- Çalışanın her gün meslektaşlarının önünde sözünün kesilmesi ya da kabaca azarlanması.
- Yanlış söylentiler ya da kötü niyetli iftiralar yayarak çalışanla alay edilmesi ya da çalışanın gülünçleştirilmesi.
- Sözlerine, yaptıklarına, işine en ufak bir ilgi gösterilmemesi.
İstisnai ya da Geçici İş Yükü: Mobbing mi?
Zaten iş yükü altında ezildiğinizi düşünürken istisna olduğu söylenerek itiraz kabul etmeyen bir tonda size daha fazla mı iş veriliyor?
Kişi sürekli olarak işlerle boğuşsa da verilen ek iş istisnai ve geçiciyse “aciliyet”in ardından durumun normale dönmesi beklenir, yani mobbing değildir.
DİKKAT!
Bunun mobbing olmadığı gerçeği, işvereni çalışanlarının fiziksel ve ruhsal sağlığını koruma yükümlülüğünden muaf tutmaz!
Bir veya Birden Fazla Meslektaşla Yaşanan Tekrarlayan Çatışmalar
Bir süredir çalışma ortamı çok kötü; herkes bağırıyor, sinirleniyor, küfür ediyor ya da hiç konuşulmuyor.
Anlaşmazlıklar olağandır ve bazen iki meslektaş arasında “hararetli” olabilecek zorlu karşılaşmalara yol açar. Yine de bu çatışmanın sebebi açık bir şekilde tanımlanmış ve kesin olarak sınırlandırılmışsa (kurumsal, karar mekanizmasıyla ilgili ya da yöntemsel konularda) bu mobbing değildir.
FAKAT
Ast-üst ilişkileri, çalışanlar arasındaki düşmanca davranışları önleyecek şekilde düzenlenmelidir.
Baskı Altındaki Yönetici: burn-out mu mobbingci mi?
Bir süredir ya da düzenli olarak yöneticiniz sizi azarlıyor, yüksek sesle konuşuyor ve durmadan eleştiriyor.
Baskı altındaki yönetici gerginlik ortamında çok kısa sürede yapılacak işlere, oldukça yüksek hızlara, ulaşılamaz hedeflere zorlayabilir.
FAKAT
10 Kasım 2009 tarihli [Fransız mahkemelerinde alınan] bir karardan bu yana yargıtay, şüpheli yönetimsel metotların tekrarlayan davranışlarla belirli bir çalışana uygulanması, kişinin haklarını ve onurunu zedeleyebilecek derecede çalışma koşullarında kötüleşme görülmesi, fiziksel ve ruhsal sağlığa zarar vermesi ya da çalışanın mesleki geleceğini tehlikeye atması koşuluyla yönetimsel metotların mobbing oluşturabileceğini kabul ediyor.
Talimatkâr ve Otoriter Yönetim
Sürekli yapılan eleştiriler, işin sistematik olarak sorgulanması, gerçekleştirilen işi denetlemeksizin söylenen sert sözler, yersiz saldırganlık, kıyafet konusunda uygunsuz ikazlar mobbingdir.
Daimi Olmayan Sözlü Saldırı
Müdürünüz herkesin içinde size aptal muamelesi yaptı…
Bir yöneticinin istisnai olarak dürtüsel ve saldırganca davranması mobbing değildir. Ancak hakaretler ya da şiddet içeren davranışlar belirli bir çalışana düzenli bir şekilde yöneliyor ve tekrarlanıyorsa mobbingdir.
İyi Çalışma Koşulları için Sağlanması Gereken Araçların Eksikliği
Çalışma araçlarınız eskimiş, kullanacağınız yazılım çalışmıyor; çalışmak için araçlardan, meslektaşlardan yoksunsunuz…
Sınırlı, dar bir çalışma alanı mobbing kapsamında değildir.
FAKAT
Çalışma koşullarının kötüleşmesi kişinin onuruna saldırı niteliği taşıyorsa, fiziksel ve ruhsal sağlığını bozuyor ya da mesleki geleceğini tehlikeye sokuyorsa bu mobbing kapsamında değerlendirilir.
Astın Üste Mobbingi Olası
Astlarınız sizi çekiştiriyor, sizinle alay ediyor, söylediklerinize kulak asmıyor… Bu mobbing midir?
6 Aralık 2011’de yargıtay ilk kez hiyerarşik olarak üstü olan birine mobbing uygulamaktan bir çalışana ceza verdi: Bir eğitimci bölüm başkanına mobbing yaptığı için cezalandırıldı. Çalışma koşulları o kadar kötüleşmişti ki bölüm başkanı intihar etti.
Kaynak: https://www.souffrance-et-travail.com/magazine/formation/le-harcelement-moral-du-delit-au-mode-de-management/