İŞ HUKUKU EĞİTİM NOTLARI

by plazaeylem

3 Aralık 2011

570

• iş hukuku
• işe iade
• sözleşme
• tazminat

Aşağıda Aralık 2010’da DİSK’ten 2 saatlik iş hukuku eğitimi ardından derledigimiz notları bulabilirsiniz;

• Yasal haklarınızdan faydalanmanız için yazılı sözleşme olması gerekmiyor.
• Kıdem tazminatına hak kazanmanız için 1 yıl çalışmış olmanız gerekiyor
• İhbar tazminatına hak kazanmanız için 1 ay çalışmış olmanız gerekiyor
• Kural olarak ihbar tazminatına hak kazanmak için belirli bir süre çalışmış olma şartı yok. (Özel not: bazı işler, süreksiz olup niteliği gereği iş kanunu kapsamına girmez. İş kanunu kapsamına girmeyen işlere de zaten İş K. uygulanmaz.)
• Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı olmaz.
• İşe iade hakkı elde edebilmeniz için 6 ay çalışmış olmanız ve firmanın 30’un üstünde çalışanı olması gerekiyor. İşe iade davasını ayrıldıktan 1 ay içinde açabilirsiniz. İade kararı verildiğinde işveren eğer işe almazsa 4-8 aylık tazminat ödemek durumunda. Ayrıca, her koşulda, 4 aya kadar dava sürecinde boşta geçen ücret ödenir.
• Deneme süresi en fazla 2 aydır. Bu süre içinde sosyal güvenlik haklarınızdan mahrum bırakılamazsınız. Yani deneme süresinde sigorta ödenmemesi gibi bir şey yok. Deneme süresinin 4 aya kadar çıkabilmesi için, toplu iş sözleşmesi olmalı ve bu toplu iş sözleşmesinde deneme sresi 4 aya kadar kararlaştırılmış olmalıdır.
• İşveren işten neden göstermeden çıkaramaz.
• Önceden bildirmeden işten ayrılırken yasaya göre haklı sebepleriniz olması gerekli (iş koşulları ile ilgili yanlış bilgilendirilme, yanıltılma, tehlikeli iş koşulları, bulaşıcı hastalık, işverenin size küfretmesi, hayatınıza kastetmesi, size şiddet uygulaması, iş koşullarını uygulamaması örneğin maaşınızı sürekli eksik yatırması gibi). Haklı fesih durumunda kıdem tazminatı hakkınız saklı.
• Zorlayıcı bir nedenle iş durmuş ise, 1 haftadan sonra haklı fesih hakkınız doğuyor. Ya da fesih etmeden yarım maaş alarak devam edebilirsiniz.
• Sürekli geciktirerek maaş ödemesi de haklı fesih sebebidir. İşveren maaşı 20 gün geciktirebilir. Bu süreyi geçirirse işi durdurma hakkınız vardır.
• Toplu sözleşme hakkınız yoksa grev hakkınız da yoktur. Toplu sözleşme olmayan yerde iş durdurma yasadışı greve girer. Yasa dışı grev halinde de işveren sizi tazminatsız işten çıkartma hakkına sahiptir.
• İşten ayrılalı en fazla 10 yıla kadar geriye dönük ihbar ve kıdem tazminatlarınızı talep edebilirsiniz (diğer tazminatlar ile ücret ve fazla mesailer için 5 yıl). Ancak davanın açıldığı andan bu süreler kadar geri gidilerek hesap yapıldığından erken davranmakta fayda var.
• İşveren “verdiğim eğitimlerin parasını ver” derse, bu durumda genelde Yargıtay şu eğilimdedir; “eğitimin tüm parasını işçiden isteyemezsin. Tüm işçilere verdiğin eğitimlerin toplam faturalı maliyetini çıkart. (diyelim ki 30 işçi var 30.000 TL eğitim maliyeti faturalanmış) çıkan bu rakamı işçi sayısına böl (30.000 / 30=1.000); bu rakamı belirledikten sonra, diyelim ki sözleşmede de eğitimden sonra 1 yıl çalışma süresi öngörülsün, işçide 6 ay çalıştıktan sonra işten ayrılsın. Bir işçiye düşen birim eğitim maliyetini zorunlu çalışma süresine böl, işçinin çalıştığı süre kadarını düş kalanını da hakkaniyete uygun olarak isteyebilirsin”. Örneği toparlarsak:
  30 işçi için toplam 30.000 TL maliyet;
  1 işçi için 1.000 TL maliyet
  Bir işçi için eğitimden sonra 1 yıl çalışma şartı konmuş olsun (hakkaniyete uygun olmalı bu süre)
  İşçi de 6 ay çalışsın ve işten ayrılmak istesin.
  TL / 12 = 83,33 TL 1 aylığa tekabül eden maliyet
  83,33 x 6 = 500 TL işçinin çalıştığı süre olarak düşülecek maliyet
  TL – 500 TL = 500 TL. İşçinin 30.000 TL’lik eğtim maliyetinden ödemesi gereken rakam budur. Bu rakam da hakkaniyete uygun olarak talep edilmelidir).
• İşverene dava açtığınızda tanık gerekirse bu kişilerin halen orada çalışıyor olması gerekmiyor. Hatta yakındaki bir işyerinde çalışanlar da tanıklık edebilir.
• İşveren işyerine bir süre gelmemenizi isterse size yazılı bir belge vermesini ve işveren talebiyle işyerine gelmediğinizi yazmasını isteyin. Böylece o boşta geçen süre için ücrete hak kazanabilirsiniz. Aksi takdirde Bahanesiz işe üst üste gelemediğiniz gerekçesi ile atılmış olabilirsiniz.Tabi bunun için işverenin verdiği yazılı belgeye kabul ettiğinize dair bir şey yazamamalı ve imzalamamalısınız.·
• Çalışırken çalıştığınız kuruma karşı dava açabiliyorsunuz. Buna engel bir durum yok. Ayrıca, böyle bir dava açmanız nedeniyle işveren iş sözleşmenizi feshederse, bu haksız bir fesih olacağı için ihbar ve kıdem tazminatına da hak kazanırsınız. (Tabi açacağınız dava, iş ilişkisinin sonlanması şartına bağlı olan kıdem tazminatı talebi gibi bir dava olamaz. Fazla mesai olabilir ama)
• Haftalık 45 saatin üzeri fazla mesaidir. Ancak sözleşmede haftalık mesai 40 saat olarak belirtildiyse bunun üzerine eklenecek saatler fazla mesaidir.
• Kaymakam, vali gibi görevliler de iş yerlerinde iş müfettişleri gibi denetim yapabilirler.