İşyeri Zorbasının Psikolojisi
İşyerinde zorbalıkla baş etmenin en iyi yolu, iş arkadaşlarınız ile bir araya gelmeniz ve zorbalık davranışlarını ifşa etmenizdir, böylece zorbalık uygulayanlar yıldırma güçlerini yitirirler.
Zorbalar, karşılarındaki insanların güvensizlik duyduğu alanlara saldırarak utanma duygusu yaratan insanlardır. Fotoğraf: Alamy
Zorbalık, huzurlu bir iş ortamını cehenneme çevirebilir. Zorbalık uygulayan, ister iş arkadaşınız ister patronunuz olsun işyerinde yıldırıcı davranışlara maruz kalmanız sizi aşırı hassaslaştırabilir, korku içinde ve çaresiz bırakabilir.
Zorbalar, genel olarak amaçlarına ulaşmak için diğer insanları sindiren ya da kontrol eden insanlardır. Amaçlarına ulaştıklarında işbirliği yapabilseler de, tarafsızlık ve dürüstlükten yoksundurlar. İşyeri zorbaları, iş yerinde altlarında ya da onlarla birlikte çalışanları manipüle ya da terörize ederler. Ayrıca, kritik bir noktada istifa etmekle tehdit ederek üstlerini de sindirebilirler.
İnsanlar, zorbaların düşük özsaygıya sahip insanlar olduğu konusunda yanılırlar, gerçekte zorbaların davranışı içselleştirilmiş utanma duygularına verdikleri bir cevaptır. Utanma duygusu ile yaşayan bazı insanlar, düşük özsaygı ile yaşasalar da zorbalar, yüksek özsaygı ve kibire sahip gibi davranırlar. Diğer insanlara, kendi hislerinin farkına varmamak, utanma duygularından kurtulmak için saldırırlar.
Yaşamlarının ilk yıllarında insanlar, utandırma yöntemlerine karşı farklı cevaplar geliştirirler. Başlıca başa çıkma yöntemleri, diğer insanlara saldırmak, kendine saldırmak, kaçınma ve geri çekilme olarak sınıflandırılabilir. Utanç duygusu kişiyi tehdit etmeye başladığı zaman, örneğin işte başarısızlık yaşanması durumunda, diğer insanlara saldırabilirler.
Ekstrem durumlarda, kişiler narsistleşebilir ve içlerine işlemiş utanç duygusu ile diğer insanlara sürekli olarak saldırmaya devam ederler.
Öte yandan, zorbaların uğraştığı insanlar genellikle, utanç duygusunu kendilerine yöneltme eğilimde olan duyarlı insanlardır. Kendini suçlama, kendi mağduriyetini sürdürme pahasına, bir zorba ile ilişkiyi devam ettirebilir.
Utandırma davranışına verilen diğer bir tepki olan geri çekilme davranışında ise, kişi duygularını saklamakta bu da depresyona neden olabilmektedir. Bu davranış, işyerinde uzun süre zorbalık saldırılarına maruz kalan kişilerde yaygın olarak görülmektedir ve kendine zarar verme davranışı kadar zararlı olabilir.
Psikolojik olarak, zorbalar, karşılarındaki kişilerin güvensizliklerini tanıyarak ve onlara saldırarak utanç verirler. Zorba saldırısı, mağdurun kendi güvensizliklerini hedefleyen, zorbanın kendi utanç kaynağını mağdura yansıtılmasından oluşmaktadır.
Başkalarına saldırmak sadece zorbaların hissettikleri utanç duygularını gizlemez, aynı zamanda güç elde etme deneyimini de kamçılar. Zorbalar, kendilerini yüceltmek amacıyla karşılarındakini küçümseseler de, kendilerini ne kadar kötü hissettiklerinin farkında değildirler. Kendi davranışlarıyla, kendi yetersizlik duyguları gizli kalır. Başkalarını küçümsemek, utanç duygularını bilinç dışına iter. Eğer zorba, iş arkadaşını küçümser ve iş arkadaşı da ona aynı şekilde yanıt verirse, zorba iş arkadaşının yanlış yapmasına odaklanacak ve iş arkadaşının davranışının, kendi davranışına karşılık olduğuna dair hiçbir fikir sahibi olmayacaktır. Zorbalara sempati duyan ve onların düşük özgüven sonucu bu şekilde davrandığını düşünen iş yerindeki yetişkinler, oyun parkındaki çocuklar kadar savunmasızdırlar. Zorbalarla başa çıkma konusunda herhangi bir yaklaşım, bir zorbanın bilinçli olarak utancından haberdar olduğu veya pişmanlık duyduğu inancına dayanıyorsa işe yaramaz.
Zorbalarla baş etmenin yolu, iş arkadaşlarınızla birleşmektir. Zorbalığa karşı gruplaşma, mağdurların tecrit olma riski olduğundan, mağdurları destekleyecektir. Bir araya gelip zorbanın davranışını tartışan çalışanlar, zorbayı çevreler, davranışları ortaya çıktıkça zorbalık gücünü yitiren zorba, izole olma riski ile karşı karşıya kalır.
Zorbalar, davranışlarını ancak agresif davranmak yerine sıkıntıya tahammül etme yeteneğini geliştirdikten ve utançlarını olumlu şekilde işlemeyi öğrendikten sonra durdurabilirler.
Çeviri: Berra
Kaynak: https://www.theguardian.com/careers/2017/mar/28/the-psychology-of-a-workplace-bully